تولید پارچه طی سالیان دراز دستخوش تغییراتی شده است و به مرور توسط ماشین آلات به اوج رسیده است. به جرئت می توان گفت تولید پارچه و لباس یکی از اساسی ترین صنایع جهان است. هرکسی به لباس نیاز دارد و هر شخصی در سال حداقل یک قطعه لباس تهیه می کند.
انواع مواد اولیه در تولید پارچه
پارچه یکی از مهم ترین و کاربردی ترین اختراعات بشر به حساب می‌آید. این کالا تنوع بالایی دارد و یکی از علل عمده آن تنوعی است که در ماده اولیه تولید پارچه وجود دارد. اما سؤال اینجاست که ماده اولیه برای تهیه پارچه چیست؟ مواد مختلفی در تولید پارچه استفاده می شوند. از الیاف طبیعی همچون پشم، پنبه و ابریشم گرفته تا الیاف مصنوعی چون نایلون و پلی استر و ریون در تولید پارچه لباس شما استفاده می شود. مواد طبیعی همچون پشم، پنبه، ابریشم، کتان و کنف نرمی و لطافت قابل توجهی دارند که همین ویژگی‌ها باعث شده که مردم از پارچه‌هایی با الیاف طبیعی بیشتر استقبال کنند. البته این به معنای نادیده گرفتن و بی ارزش بودن الیاف مصنوعی نیست. با افزایش تقاضای مردم برای خرید انواع لباس‌های با کیفیتی که ماده اولیه آن از جنس مواد مرغوب تشکیل شده، بسیاری از نساجی‌ها به مواد اولیه مصنوعی روی آورده اند.
الیاف طبیعی، مواد اولیه درست کردن پارچه
الیاف طبیعی یکی از مواد اولیه برای درست کردن پارچه است که منشأ حیوانی، گیاهی یا معدنی دارند. به طور خلاصه می‌توان گفت که مواد خام را گردآوری کرده و در صنایع نساجی آنها را به صورت تار و پود در می‌آورند. سپس این مواد را به شکل‌های خاصی بافته و پارچه و منسوجات گوناگون از آنها تولید می‌کنند.
الیاف پنبه
الیاف پنبه ای یکی از مهم ترین و پرکاربردترین الیاف طبیعی برای تولید پارچه است. پنبه هادی حرارت بوده و به همین دلیل خنک است و برای فصول بهار و تابستان عالی است. پنبه نوعی ماده اولیه با انعطاف پذیری بالاست. لکه گیری این محصول ساده است، توانایی بالایی در جذب آب داشته و در برابر ساییدگی نیز مقاومت خوبی دارد. از پنبه در تولید انواع پارچه استفاده می‌کنند. علت اصلی آن هم، ویژگی‌هایی است که باعث متمایز شدن لباس‌های پنبه ای از سایر لباس‌ها می‌شود.
این ویژگی‌ها عبارتند از:
- فاقد عناصر حساسیت زاست: در صورت برخورد با پوست، حساسیت به وجود نمی‌آورد.
- در مقابل حرارت بالا مقاومت زیادی دارد: بنابراین می‌توان لباس‌های نخی را با حرارت و آب داغ به راحتی شست و ضدعفونی کرد.
- کشت و پرورش آن آسان است: به همین دلیل به طور گسترده کاشته شده و در ریسندگی و مراحل تولید پارچه به خوبی عمل می‌کند.
در کشور ما لباس های پنبه ای را نخی می نامند. لباس های پنبه ای پس از استفاده بهتر است خوب خشک شوند تا بوی بد ناشی از تعریق در آنها از بین برود.
الیاف کتان
بافت کتان نیز همچون بنبه است اما مقاومت بالاتری داشته و زودتر از پنبه تمیز می شود. این محصول در ایران کشت نمی شود (فرانسه، هلند و بلژیک چند صادر کننده اصلی کتان در دنیا هستند) و سطحی صاف و درخشنده دارد. رنگرزی کتان شباهت زیادی به روند رنگرزی پنبه دارد اما در حالت پارچه انجام می‌شود. میزان جذب کتان و پنبه تقریباً یکسان است. با این تفاوت که کتان سریع تر از پنبه خشک می شود. به همین دلیل است که بیشتر حوله ها را از کتان می سازند.
چند ویژگی کتان که باید هنگام استفاده از آن توجه داشت، عبارتند از:
- حاوی درخشندگی و جلای طبیعی است.
- دارای آب رفتگی است و هنگامی که رطوبت دارند باید اتو شوند که جلا و درخشندگی خود را حفظ کنند.
- نسبت به الیاف پنبه ای مقاومت کمتری در برابر نور آفتاب و حرارت دارد.
الیاف پشم
پشم یکی از بهترین الیاف برای فصول سرد سال است. پشم یکی از با اهمیت ترین الیاف حیوانی است. پشم گوسفند، بز و شتر در تولید پشم مورد نیاز برای پارچه های پشمی ایدئال هستند. الیاف پشمی خالص رنگ سفید شیری دارند و هرچه خالص تر و مرغوب تر باشد، سفیدتر خواهند بود. الیاف پشم هوا را بین خود نگه می دارند و همین عامل باعث می شود که در برابر سرما عایق خوبی باشند. پارچه های پشمی را پس از شستن نباید آویزان کرد و بهتر است روی یک پارچه دیگر پهن شود. یکی از مهم ترین ویژگی‌های الیاف پشمی، حساسیت آنها در برابر حرارت و آفتاب است.
الیاف ابریشم
الیاف ابریشم نوعی الیاف پروتئینی تهیه شده از کرم ابریشم است. یکی از لطیف ترین، نازک ترین و سبک ترین انواع پارچه را از ابریشم می بافند. ابریشم در کشور ما تنها در تولید لباس زنانه کاربرد دارد. ابریشم در برابر چروک مقاومت خوبی دارد. الیاف ابریشم ویژگی‌هایی دارد که عبارتند از:
- قدرت بالایی در جذب آب دارد.
- نسبت به پشم، مقاومت بیشتری در مقابل حرارت و آفتاب دارد.
- ابریشم در مقابل اکسیژن، مواد اکسید کننده و نور آفتاب حساس است و سریع فاسد می‌شود.
الیاف مصنوعی برای درست کردن پارچه
اگر بخواهیم توضیح دهیم که پارچه از چه چیزی درست می شود، باید به الیاف مصنوعی نیز بپردازیم.
الیاف مصنوعی
به نوعی از الیاف که توسط انسان و با روش‌های خاص تولید می‌شود، الیاف مصنوعی می‌گویند. این الیاف در دو گروه اصلی قرار می‌گیرند. گروه اول الیاف مصنوعی بازیافته (نیمه مصنوعی) است که در تهیه آن از الیاف طبیعی هم استفاده می‌کنند. گروه دوم نیز الیافی است که از مواد شیمیایی نیز در تهیه آنها استفاده می‌شود.
الیاف ویسکوز
الیاف ویسکوز هادی حرارت هستند و جذب رطوبت آنها نسبتاً بالا است. برای مثال جذب رطوبت ویسکوز در مواردی حدود 50 درصد بیش از پنبه است. از آنجایی که ویسکوز یک محصول طبیعی نیست، به مرور خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و اتوکشی در آنها حیاتی خواهد بود.
الیاف پلی استر
نوعی از الیاف مصنوعی، الیاف پلی استر است که از پلیمرهای مبتنی بر روغن درست می‌شوند. میزان مقاومت پلی استر در برابر چروک بسیار بهتر است. این الیاف مصنوعی معمولاً در ترکیب با الیاف طبیعی استفاده می شود. کیفیت بالای این الیاف مصنوعی باعث شده که از آن در تهیه لباس‌های مناسب، راحت و کاربردی استفاده شود. انعطاف پذیری و دوام بالای پلی استر در کنار مقرون به صرفه بودن هزینه تهیه آن، باعث محبوبیتش در میان الیاف مصنوعی و طبیعی شده است.