افرادی که در صنعت چاپ روی پارچه فعالیت می‌کنند، همیشه به‌دنبال راه‌هایی هستند تا کیفیت چاپ را افزایش دهند. نوع رنگ در چاپ پارچه یکی از مهم‌ترین عواملی است که کیفیت چاپ را تعیین می‌کند.
انواع مرکب چاپ پارچه به چند دسته تقسیم می‌شود؟
برای اینکه چاپ باکیفیتی داشته‌باشید، باید در قدم اول انواع مرکب را بشناسید. نوع مرکب در نتیجه نهایی چاپ تاثیر زیادی دارد و بهتر است بدانید برای هر مدل چاپ باید از چه نوع مرکبی استفاده کنید.
مرکب‌های واکنشی
جوهرهای واکنشی (Reactive inks) رایج‌ترین مرکب‌هایی هستند که در صنعت نساجی به‌کار می‌روند. مرکب‌های واکنشی در چاپگرهای دیجیتال بسیار رایج هستند. کاربرد ایده‌آل این مرکب‌ها، چاپ روی پنبه است، اما برای چاپ روی ابریشم و پشم نیز می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. مهم‌ترین ویژگی مرکب‌های واکنشی کیفیت بالای رنگ و ماندگاری بالا با شست‌وشو است.
برای چاپ با جوهر واکنشی مرکب با الیاف پارچه پیوندهای کووالانسی ایجاد می‌کند که مقاومت بالایی در برابر شست‌وشو و مالش ارائه می‌دهد. این رنگ‌ها باید پس از چاپ بخاردهی شوند، سپس پارچه شسته می‌شود تا باقی‌مانده جوهر پاک شود. در برخی از موارد حرارت‌دهی از طریق اتو کردن پارچه بعد از شست‌وشو اعمال می‌شود تا چاپ تثبیت شود و طول عمر آن را بالا ببرد.
مرکب‌های اسیدی
یکی از انواع رنگ در چاپ پارچه مرکب اسیدی (Acid inks) است که معمولا به‌دلیل رنگ‌های زنده و شاداب خود شناخته می‌شود. این ویژگی حتی هنگام چاپ روی پارچه‌هایی که به‌راحتی رنگ‌ها را حفظ نمی‌کنند، دیده می‌شود. به همین دلیل از مرکب‌های اسیدی اغلب برای چاپ روی پارچه پشمی، ابریشمی، پلی‌امید و کشمیر استفاده می‌شود.
علاوه بر این دو پارچه، از مرکب اسیدی برای چاپ روی لباس‌های شنا استفاده می‌شود، زیرا در ساختار خود نمک‌های سدیمی اسید سولفونیک دارند و یکی از ویژگی‌های این مرکب مقاومت بالای آن دربرابر کلر و آب‌نمک است.
این مرکب‌ها با الیاف پارچه پیوندهای یونی قوی برقرار می‌کنند که باعث می‌شود رنگ چاپ ماندگاری و مقاومت بالا داشته‌باشد. مرکب‌های اسیدی بعد از چاپ شسته و اتو می‌شوند تا ثبات چاپ افزایش پیدا کند.
مرکب‌های پایه آب
جوهرهای پایه آب (Disperse inks) رایج‌ترین مرکب‌های مورد استفاده در چاپ روی پارچه‌های پلی‌استر هستند. در چاپ با مرکب پایه آب، جوهر به‌طور مستقیم روی پارچه اسپری می‌شود و پس از آن در معرض حرارت قرار می‌گیرد. سپس در مرحله بعد شست‌وشو داده می‌شود.
فرآیند بخار و حرارت‌دادن به پارچه، الیاف آن را باز می‌کند و اجازه می‌دهد تا مرکب به‌طور کامل در پارچه نفوذ کند. پس از آن، پارچه دوباره سرد می‌شود و رنگ‌ها در الیاف آن قفل می‌شوند. این روش باعث درخشندگی و ماندگاری بالای رنگ در شست‌وشو خواهد شد.
مرکب‌های تصعیدی در انواع رنگ در چاپ پارچه
یکی دیگر از انواع رنگ در چاپ پارچه، جوهرهای تصعیدی هستند. برای چاپ با این مرکب‌ها باید جوهر روی پارچه قرار داده شود و با اعمال دما و فشار بالا، بافت جوهرها به گاز تبدیل شود. این گاز به‌خوبی در الیاف پارچه نفوذ می‌کند و بعد از کاهش دما و فشار، رنگ‌ها در پارچه قفل می‌شوند.
مزیت استفاده از جوهرهای تصعیدی این است که بعد از فرآیند چاپ، نیازی به بخاردهی و شست‌وشوی پارچه نیست. بنابراین این روش نسبت به روش‌های دیگر چاپ سازگاری بیشتری با محیط زیست دارد و آسان‌تر و ارزان‌تر است. همچنین مرکب‌های تصعیدی را می‌توان برای چاپ دیجیتال به‌کار برد که سرعت را بسیار افزایش می‌دهند.
مرکب‌های پیگمنت در انواع رنگ در چاپ پارچه
جوهرهای پیگمنتی (Pigment inks) ذرات پودری و بسیار ریزی دارند تا بتوانند از هد جوهرافشان عبور کنند. مرکب‌های پیگمنت از این پودرها با چسب‌هایی استفاده می‌کنند که با حرارت فعال می‌شوند و به پارچه می‌چسبند. چاپ با مرکب پیگمنتی نسبت به دیگر انواع رنگ در چاپ پارچه قیمت پایین‌تری دارد.
این جوهرها برای چاپ روی پارچه‌های پنبه‌ای، کتان، ابریشم، نایلون و پلی‌استر به کار می‌روند. تفاوت چاپ پارچه با این مرکب‌ها این است که در انواع دیگر ذرات رنگ به الیاف پارچه نفوذ می‌کنند، اما این مرکب روی پارچه قرار می‌گیرد و به آن می‌چسبد. باید بدانید جوهرهای پیگمنت ثبات رنگ و ماندگاری بالای جوهرهای واکنشی را ندارند، از طرفی فرآیند چاپ ساده‌تری دارند و نیاز به بخاردهی و شست‌وشوی گسترده ندارند.
نکات مهم در انتخاب رنگ برای چاپ روی پارچه
یادتان باشد که انواع رنگ در چاپ پارچه در بازار وجود دارد، اما انتخاب رنگ مناسب برای چاپ روی پارچه یکی از عوامل مهم در افزایش کیفیت و دوام چاپ است.
نوع پارچه
یکی از مهم‌ترین مواردی که قبل از چاپ باید به آن توجه کنید نوع پارچه است. کیفیت نهایی چاپ به سازگاری بافت و جنس پارچه با رنگ مورد نظر بستگی دارد. پارچه‌های بافت‌دار ممکن است رنگ‌ها را مات کنند که باعث ازدست‌رفتن جزئیات ظاهری تصویر می‌شود.
بنابراین برای چاپ روی پارچه‌هایی مانند کتان و پنبه باید از جوهر چاپ باکیفیت و رنگدانه‌های قوی استفاده کنید. برای پارچه‌های نرم و کشسانی مانند پلی‌استر نیز می‌توانید از مرکب‌های پایه آب استفاده کنید.
ترکیب رنگ
ترکیب درست و اصولی رنگ‌ها در چاپ پارچه می‌تواند باعث افزایش جذابیت و زیبایی نتیجه شود. برای مثال استفاده از رنگ‌های پایه مانند سفید، مشکی و خاکستری به‌عنوان پایه تصاویر، می‌تواند کیفیت و وضوح تصویر را افزایش دهد. برای انتخاب رنگ‌های مناسب می‌توانید از نظریه رنگ‌ها استفاده کنید یا با افراد ماهر در این زمینه مشورت کنید.